Podstawowa anatomia noża

Każdy wysokiej jakości nóż jest wynikiem przemyślanego projektu i funkcjonalnych detali. To, że klasyczny nóż stały składa się z dwóch głównych części – ostrza (Blade) i rękojeści (Handle) – wie prawdopodobnie każdy. Jednak nie tylko dla miłośników noży, ale także dla zwykłych użytkowników warto wiedzieć o nożach coś więcej. W tym artykule przyjrzymy się poszczególnym częściom noża i ich znaczeniu, aby lepiej zrozumieć, jak działa nóż.

Spis treści:

1. Wyjaśnienie pojęcia Ostrze (Blade)
2. Wyjaśnienie pojęcia Główne szlifowanie (Main Grind/Bevel)
3. Wyjaśnienie pojęcia Fazowanie wtórne (Secondary Bevel)
4. Wyjaśnienie pojęcia Grzbiet (Spine)
5. Wyjaśnienie pojęcia Fałszywe szlifowanie (False Grind)
6. Wyjaśnienie pojęcia Podparcie dla kciuka (Jimping)
7. Wyjaśnienie pojęcia Ricasso
8. Wyjaśnienie pojęcia Wcięcie (Choil)
9. Wyjaśnienie pojęcia Rękojeść (Handle)
10. Wyjaśnienie pojęcia Jelec (Guard)
11. Wyjaśnienie pojęcia Wcięcie na palec (Finger Groove)
12. Wyjaśnienie pojęcia Głowica (Pommel)
13. Wyjaśnienie pojęcia Otwór na linkę (Lanyard Hole)

Ostrze (Blade)

Element noża służący do cięcia i kłucia. Występuje w różnych formach, z różnych rodzajów stali i z różnymi wykończeniami powierzchni. Ostrze zawiera następujące ważne elementy: główne szlifowanie (Main Grind), fałszywe szlifowanie (False Grind), fazowanie wtórne (Bevel), grzbiet (Spine), ricasso, oraz zabezpieczenia takie jak wcięcie (Choil) czy podparcie dla kciuka (Thumb Grip). Więcej o ostrzach przeczytasz w naszym artykule: Najczęściej stosowane typy ostrzy.

Główne szlifowanie (Main Grind/Bevel)

To część ostrza, która tworzy powierzchnię tnącą. Typ szlifowania zależy od zastosowania i wymiarów ostrza. Kształt i kąt zależą od tego, czy zależy nam bardziej na ostrości czy wytrzymałości – często stosuje się kombinacje różnych szlifów dla większej uniwersalności.

Fazowanie wtórne (Secondary Bevel)

Tworzy się na końcu głównego szlifu i stanowi rzeczywistą krawędź tnącą. Jej kształt i kąt zależą od rodzaju szlifu, grubości ostrza i przewidywanego zastosowania. Często posiada też część ząbkowaną do cięcia twardszych materiałów. Proporcje między ostrzem gładkim a ząbkowanym różnią się w zależności od noża.

Grzbiet (Spine)

To tylna część ostrza, zazwyczaj w pełnej grubości, zapewniająca stabilność przy zginaniu i uderzeniach (np. przy batonowaniu drewna). Często zawiera fałszywe szlifowanie i podparcie dla kciuka.

Fałszywe szlifowanie (False Grind)

Znajduje się na grzbiecie ostrza naprzeciwko głównego szlifu. Zwiększa penetrację czubka i umożliwia cieńszy profil do precyzyjnego cięcia i kłucia.

Podparcie dla kciuka (Jimping)

Służy do stabilizacji kciuka podczas precyzyjnych cięć i chroni przed jego ześlizgnięciem. Zwykle ma rowkowaną powierzchnię dla lepszej przyczepności.

Ricasso (Ricasso)

Obszar między ostrzem a rękojeścią. Często zawiera elementy zwiększające bezpieczeństwo, takie jak podparcie dla kciuka lub wcięcie (choil).

Wcięcie (Choil)

Wcięcie na dolnej krawędzi ostrza między rękojeścią a szlifem. Może być większe – wtedy służy do precyzyjnych cięć z krótszym chwytem, albo mniejsze – ułatwia ostrzenie noża.

Rękojeść (Handle)

Część noża, za którą go trzymamy i manewrujemy nim. Występuje w różnych kształtach i materiałach, dostosowanych do typu noża i przeznaczenia. Zawiera elementy zabezpieczające jak jelec (Guard) czy wcięcie na palec (Finger Groove). Ważną częścią jest głowica (Pommel), która może mieć także otwór na linkę (Lanyard Hole).

Jelec (Guard)

Chroni dłoń przed zsunięciem się na ostrze. Może być wykonany z różnych materiałów, w różnych formach. W nożach typu full tang jelec jest często zintegrowany z ostrzem jako wyprofilowany element.

Wcięcie na palec (Finger Groove)

Ułatwia stabilne trzymanie noża i poprawia kontrolę podczas pracy. W nożach bez jelca chroni przed przypadkowym zsunięciem się dłoni na ostrze.

Głowica (Pommel)

To koniec rękojeści, który może pełnić funkcję ochronną lub przeciwwagi. W nożach z konstrukcją na trzpień często zawiera gwint do mocowania rękojeści. W nożach typu full tang stanowi przedłużenie ostrza – może zawierać zbijak do szkła i otwór na linkę.

Otwór na linkę (Lanyard Hole)

Nie każdy nóż go posiada, ale gdy jest – to duży atut. Umożliwia przewleczenie linki zabezpieczającej przed zgubieniem lub wyślizgnięciem się noża z dłoni. W małych nożach może pełnić funkcję przedłużenia chwytu. Dobrze, jeśli linka ma jaskrawy kolor lub ozdobne koraliki – ułatwia to znalezienie noża w terenie.

Poznanie poszczególnych części noża nie jest istotne tylko dla kolekcjonerów czy ekspertów. Pomaga każdemu użytkownikowi lepiej zrozumieć swój sprzęt – niezależnie czy chodzi o codzienne noszenie, przetrwanie w naturze, myślistwo czy inne specjalistyczne zastosowania. Każdy detal – od kształtu ostrza po otwór na linkę – ma swoje znaczenie. Dobrze zaprojektowany nóż to nie tylko kawałek stali z uchwytem, to niezawodny towarzysz pracy.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o nożach, śledź naszego bloga.

Pavol DARK Jarabica

Do sklepu